Uyku Sorunları ve Gün Batımı Sendromu - 8 Başa Çıkma Stratejisi
Alzheimer hastalığı ve diğer demans
tanıları olan insanlar çeşitli uyku sorunları yaşayabilirler veya hava
kararmaya başladığında beliren ve gece boyunca da devam edebilen (gün batımı
sendromu olarak anılır) artan kafa karışıklığı, kaygı, huzursuzluk gibi durumlar
yaşayabilirler. Bunların nedeni kesin nedeni bilinmemekle birlikte, hastalığın
beyinde yol açtığı değişikliklerden kaynaklandığı kabul edilmektedir.
1) GÜVENLİ VE KONFORLU BİR UYKU ORTAMI OLUŞTURUN.
Kişinin uyku alanı konforlu bir
sıcaklıkta olmalıdır. Gece lambalarını ve ortamı kişiyi güvende tutacak (kapı
ve pencere kilitleri gibi) şekilde düzenleyin. Kişi ev içinde dolaşmaya
başlayınca aile üyelerini uyaracak kapı sensörü ve hareket detektörleri
kullanabilirsiniz.
2)
GÜN İÇİNDEKİ AKTİVİTEYİ ARTTIRIN.
Gündüz vaktini sürekli
istirahatte (uyumak gibi) geçiren kişi gece muhtemelen uyanık olacaktır. Akşamüstü şekerlemelerini önlemeye çalışın. Doktor
görüşmeleri, küçük geziler, banyo gibi aktiviteleri sabah veya öğlenin erken
vakitlerinde planlayın. En geç yatma saatine dört saat kala olmak kaydıyla günlük-düzenli
bir egzersiz programı yapmaya gayret edin.
3)
AKŞAMLARI EVİ İYİ AYDINLATIN.
Yeterli bir ışıklandırma, ortam
karanlık ve zor seçilirken gelişen ajitasyonu azaltabilir.
4)
BİR RUTİN PLANLAYIN.
Demans tanılı kişilerin mümkün
olduğunca bir rutininin (düzenli bir uyanma, yemek yeme, yatağa dönme rutini
gibi) olmasını sağlayın. Bu, geceleri
daha huzurlu bir uykuya imkan verecektir.
5)
KENDİ ZİHİNSEL VE FİZİKSEL TÜKENMİŞLİĞİNİZİN FARKINDA OLUN.
Öğleden sonra kendinizi gerilmiş
hissediyorsanız kişi de bunu üzerine alınabilir ve ajite olabilir. Sizin
stresli olmanız, kişinin ajite ve kafası karışmış hale gelmesini kolaylaştırır.
Gece yeteri kadar dinlenmeye çalışın, böylelikle gün içinde daha enerjik
olabilirsiniz.
6)
UYARICI MADDELERDEN VE AĞIR ÖĞÜNLERDEN KAÇININ.
Nikotin ve alkolden kaçının.
Tatlı ve kafein tüketimini sabah saatleriyle sınırlı tutun. Öğle öğününü daha
büyük tutup akşam öğününü sadeleştirin.
7)
TETİKLEYİCİLERİ TANIMLAMAYA ÇALIŞIN.
Özellikle akşamüstü saatlerinde çevresel
uyaranları (TV, çocukların eve varışı, gürültülü müzik, ev işleri vb.) sınırlayın.
8)
KENDİ DENEYİMLERİNİZİ PAYLAŞIN.
Kendi deneyimlerinizi yorumlara
yazın, bir başkasına yol gösterebilirsiniz.
Kaynak: Alzheimer Association
(alz.org)
